صرع در کودکان یا Epilepsy in children یکی از چالش برانگیز ترین مواردی است که والدین یا پرستاران کودک ممکن است با آن مواجه گردند. در صورتیکه که فرزند شما مبتلا به صرع است ممکن است نگرانی و سوالات خاصی در این مورد داشته باشید. این مقاله اطلاعات مفیدی در خصوص اختلال صرع و درمان کودکان مبتلا به صرع و اینکه چگونه بیماری صرع می تواند بر سلامت کودکان تاثیر گذار باشد در اختیار خوانندگان محترم قرار خواهد داد
اگرچه کودکان مبتلا به صرع از نظر تواناییهای جسمی و ذهنی هیچ تفاوتی با سایر کودکان ندارند؛ اما نگهداری و پرستاری از آنها ملزم به رعایت نکاتی اختصاصی است. نکاتی که در مورد کودکان باید با دقت و حساسیت بیشتری مورد توجه قرار گرفته و رسیدگی شود و میخواهیم درباره پرستاری از کودک مبتلا به صرع چند نکته مهم و موثر را مرور کنیم. اگر شما هم به عنوان پرستار کودک یا والدین چنین کودکی دارای مسئولیت هستید؛ پیشنهاد میکنیم تا انتهای این نوشته همراه ما باشید.
در طول یک حمله صرع چه اتفاقی پیش می آید
انواع متفاوتی از حملات صرع وجود دارد. نوع صرعی که کودک را درگیر نموده است بستگی به این مسیله دارد که کدام بخش از مغز دچار آسیب و اختلال شده باشد. دو نوع تشنج وجود دارد.تشنج کانونی و تشنج عمومی. تشنج کانونی تنها بر یک سمت مغز تاثیر می گذارد و تشنج عمومی دو طرف مغز را تحت تاثیر قرار می دهد. به صورت کلی کودکان و افراد بالغ انواع مشابهی از تشنج را تجربه می نمایند هر چند که بعضی از تشنج ها ممکن است در کودکان شایع تر از بزرگسالان باشد.
حمله صرع و اقدامات لازم هنگام وقوع
حملات صرع در قالب تشنج کودک رخ میدهد. ویژگی بارز این حملات غیر قابل پیشبینی بودن آنها است. به این معنا که به عنوان پرستار کودک مبتلا به صرع، باید در هر شرایطی انتظار رخ دادن این مسئله را داشته باشید. مهم نیست که تعداد دفعات وقوع حملات در کودک شما به چه میزان است؛ چرا که هر حمله نیازمند توجه و کنترل است.
در این زمینه توصیه های بسیاری وجود دارد. همچنین شدت حملات در بیماران مختلف متفاوت است. با این وجود اصلیترین و مفیدترین کار خواباندن کودک به پهلو و قرار دادن سر همسطح یا پایینتر از بدن است. این کار باعث میشود مسیر تنفسی کودک هنگام وقوع تشنج باز باشد و بیمار بهراحتی نفس بکشد.
گاهی شنیده میشود که بهتر است بین دندانهای بیمار جسمی خارجی قرار داده شود؛ تا از گاز گرفته شدن زبان توسط دندانها جلوگیری گردد. در این زمینه به این نکته توجه کنید که اولا این کار یک کار حرفهای و دقیق است و اگر روش درست اجرای آن را نمیدانید بهتر است آن را انجام ندهید.
چرا که ممکن است با بستن مسیر تنفسی شرایط بیمار را بدتر کند. ثانیا قطع زبان توسط دندانها، یکی از اتفاقات نادر در این حملات است.
حمله صرع معمولا کمتر از یک دقیقه ادامه دارد، در این هنگام حتی ممکن است کودک خود را خیس کند و یا دهانش کف کند اما پس از آن کودک آرام شده و به دلیل انرژی از دست رفته نیازمند استراحت و شاید خواب باشد. از سویی توجه کنیم که حملات طولانیتر خطرناک است و باید سریعا به اورژانس اطلاع دهید.
رفتار با کودکان مبتلا به صرع
بیماری صرع میتواند از نظر روحی و روانی روی کودک شما تاثیر بگذارد. طبیعتا هیچ فردی از اینکه دچار حالات تشنج شود، خوشحال نیست. این مسئله شامل کودکان نیز میشود.
همچنین از گذشته این مسئله مطرح بوده که افراد مبتلا به صرع به نسبت سایر افراد، زودرنجتر و حساستر هستند. البته درباره این مسئله داده علمی خاصی وجود ندارد. شاید هم این موضوع به دلیل نوع نگاه متفاوت جامعه به بیماران مصروع در گذشته باز میگردد.
به هر طریق به عنوان آخرین توصیه برای پرستاری از کودک مبتلا به صرع پیشنهاد میکنیم به این موضوع توجه کرده و با صبوری، نرمش و ملاطفت بیشتری با آنها رفتار کنید.
تشنج ناشی از تب در کودکان
مراقبت و پرستاری از بیمار تشنجی در مورد کودکان به مراتب خیلی سخت تر و حساس تر از دیگر افراد می باشد . تقریبا ۳ درصد از کودکان از سن ۶ ماهگی تا ۶ سالگی اگر دمای بدن آنها به بالاتر از ۴۰ درجه برسد دچار تشنج می شوند . توصیه می شود والدین و فردی که وظیفه پرستاری از کودک را برعهده دارد نکات زیر را مطالعه نماید.
درمان کودک مبتلا به صرع
در طی درمان بیماری صرع در کودکان مراجعه به متخصص اطفال یا متخصص مغز و اعصاب کودکان از موارد مهمی است که باید توسط والدین مورد توجه قرار گیرد. گاهی اوقات استفاده از یک پرستار با تجربه که در خصوص این بیماری تجربه و دانش کافی دارد نیز از موارد قابل اهمیت می باشد.
استفاده از دارو های ضد تشنج بیشتر مبتلایان به بیماری صرع معمولا داروهای ضد تشنجی را برای کنترل حمله های تشنج استفاده می نمایند. این داروها به عنوان داروهای AEDs شناخته می گردند. یک متخصص مغز واعصاب با بررسی شرایط کودک شما بهترین داروها را برای کنتر ل تشنج او مورد استفاده قرار میدهد. اکثر این داروها با هدف توقف تشنج ها استفاده می گردند اما متاسفانه گاهی باعث توقف قطعی آنها نمی شوند. اکثرا کودکانی که با دوزمناسب از داروهای ضد تشنج استفاده می نمایند توقف حمله های صرع را نشان می دهند. مانند سایر داروها این داروها نیز ممکن است سبب بروز بعضی عوارض جانبی ناخواسته در کودک گردد.
در صورت مشاهده عوارض جانبی ناخواسته، هرگز بدون مشورت با متخصص مغز و اعصاب و پزشکان معالج کودک از قطع ناگهانی داروهای او اجتناب ورزیده و پیش از هر اقدامی با متخصصان مشورت نمایید. قطع ناگهانی داروها سبب آغاز مجدد تشنج ها و یا بروز حملات شدیدتر در کودک گردد. اگرچه این داروها برای بیشتر کودکان تاثیرات مساعدی به جا می گذارد اما ممکن است دراین میان موارد استثنایی هم وجود داشته باشند که باید توسط دکتر موردارزیابی قرار گیرد و سایر روش های درمانی جایگزین گردد. امروزه درمان های نوینی برای بیماری صرع کشف شده است که بسیاری از اینها در آزمایشات بالینی نتایج بسیار امیدوار کننده ای داشته اند و تحقیقات همچنان برای درمان این بیماری ادامه دارد.
نویسنده: خانم مرضیه امیر زادگان